Sunday, May 22, 2016

[Suxufi gabdoon iyo sawirka uu ka qaatay hargeysa]






Weriya gaboon ,1967 muxuu kal a kulmay waadiganse liite leexada ku sidato iyo nin agoon ku xaday qallin.


Hargeya(jam)akhristayaasha intiina la socotay waxaanu cadadka jamhuuriya ee shalay ku baahinay waraysigii aanu la yeelanay Weriya Cabdi Xaaji Gabdoon oo ah weriya caana oo muddo dheer ka soo shaqeeyay idaacadii radio muqdisho hadaba weriya cabdi xaaji gabdoon oo ka jawaabay suaal ahayd sababta tii ku keliftay inuu sanadkii 1967 idaacada radio muqdisho ka siidaayo labadii heesood ee Waadigan Liite Leexadu ku sidato iyo nin Agoon ku  xaday Qallin ,iyadoo ay tartamayeen Alle ha u naxariistee Cabdirashiid cali sharmaarke iyo Aadan cabdule cismaan (aadan cadde) wuxuu yidhi ‘inaadeer qisada labadaas heesood an idaacada ugu sii daayay  waa qiso dheer waxaanay ahayd qiso dheer waxaanay ahayd layaab leh aniga oo ka shaqeeya radio muqdisho iyo radio hargeysa sida la socota 1967waxa somaliya ka dhacday doorasho oomadaxweyne ayaa la dooranayay dhibaatada jirtay waxay ahayd beel sooomaalida ka mida ayaa waxa lugu sheegay koofiyad dhuub oo ah inay yihiin gaalo raac oo cadwgii oo cadawgii wadanka ayay raaceen ayaana la yidhi waana beesha aan ka dhashay oo degta Galgaduud waxa la gaba gabeeyaba geelii ay lahaayeen oo la odhan jiray indhacade waxaana la  wareegay ciidamada daraawiishta ah waxaan loo gabagebeeyay jufo kale oo ay deris yihiin si looga xaraasho geela arrinta geelaasi guri kasta oo soomaaliya ka mid ahayd way gashay oo xitaa hargeysa way soo gaadhay ilaa odayaal udhashay hargeysa ,burco iyo berbera ay yimaadeen muqdisho iyaagoo jawwano lacaga sida oo ay utageen madaxweynaha markaas wadanka xukumayay ( Aadan cade ) oo ay ku yidhaahden geelaas hala sii daayo marka la sii daayana hadii dad kale geel ka maqanyahay lacagtan geel haluugu iibiyo ,laakiin nasiib daro ninkii madaxweynaha ahaa wuu diidey ,wuxuun ku yidhi geela iyo arintiisa waxa ku shaqo leh wasiirka arimaha gudaha oo ahaa cabdiqaadir maxamed aadan(cabdiqaadir soobe ) cadowtimadaas ayaa markaa beeshaa loo qaaday waxaanay gaadhay meel sare oo aan weligeed la gaadhin waayo waa markii uhoraysay ee gogal ladhigo meesha Burundi oo xaafadda wardhiigle ee muqdisho ka tirsan lagagana hadlo arinta irarism waxaana lagu go,aamiyey in geelaha lacagtiisa la bixiyo beeshaana geeloodii loo sii daaya  arintan waxay socotaba waxa la gaadhay doorashadii sheekadiina waxay gashay siyaasad  beeshiina way kacday markaas anigu waxaan ka shaqaynayay idaacada muqdisho waxaana haystay nin la odhan jiray jaamac  khalaf oo ka shaqayn laanta afka soomaaliga ee bbc da waxaana wasiirka warfaafinta ahaa yuusuf aadan bookax ,heesaha leexo,gufaaco,godoon waxa loo haystaa heeso jacayl oo inta badan waxa laga soo dalaban jiray barnaamijka imaqashii imadadaali oo uu madax ka ahaa Weli xaaji cali oo hada hargeysa jooga hargeysa jooga waxa uu wataa baabuur radio leh oo joogay muqdisho waxa jiray wasiir ka warfaafinta iyo raysal wasaaraha iyadoo  hayso doorashadii la gaadhay waxan madasha baarlamaanka ka soo waramay axmed faarax kaahin oo ka waramay sida doorashada loogu diyaar garoobayo markii uu dhameeyana aniga oo joogay stereo dhexe ayuu igu soo wareejinayay markii doorashadii ka dhex billaban tay baarlamaanka ayaa markii uhoraysay ee uu axmed dhameeyay warkiisiii ee uu igu soo wareejiyay ee aan ka faalooday siday doorashadu usocotay ayaan yidhi dhagaystayaal maxaan idunku madadaaliyaa dabadeetana heestan oo ah “ Inkastoo oo wadaada qabuuraha qaxwe kula wareegto illaahay wuxuu qoray baajin maayee quraanku nin agoon ku xaday qalin qaaxo kama fogaato .sababta aan heestan usoo daayay waxay ahayd maalimihii udambeeyay Aadan Cabdula Cismaan markuu arkay inay doorashadu ku xuntahay  waxa uu  daba geelku ahaada inta uu yidhaah do quraan akhristo waxaanay markan tartamayeen cabdirashiid waxa lugu doonayaa marka hore waxa uu ahaa nin muwaadin ah isla markaana aqoon yahan ah sidaas daraadeed waxa alle waxii kasa ee badalaya Aadan cade anagu waanu doonay naa qaybtaasi markay dhamaatay ee qaybtii labaad la galay ee ay  haddana isku barbardhaceen ee uu igu soo wareejiyay weryihii ayaa hadana yidhi dhagaystayaal maxaad iga sugaysaan dabadeedna waxaan sii daayay heestii ahayd Waadigan si liite leexadu ku side adba la,aan cuskanaye maxaa ludhay naftaada labadii walaale midba maalin ladaye tallogeed ku laashe muxuu ludhay naftaadii.
Shacbigii ayaan qaylyay oo geedaha qoyan goostay waxanay dareemeen  in cabdirashiid soo baxayo dabadeedna waxa lugu celiyay wareegii sedexaad ,waxaana cabdirashiid ka ku helay hal cod oo uu madexweyne ku noqday markii ay cadaatay in cabdirashiid helay ayaa waxaan haddana  saaray heesta ah Aan maalmo hasheeno Maandeeq.

Tuesday, May 17, 2016

somaliland oo dabaaldagsaya sa






18 may 2016






Jamuuriyada somaliland ayaa u dabaaaldagsaya bari oo  ay bishu tahay 18-5-2016  maalintii calankeeda dib uga soo noqotey  dawlada  somaliya kuwaasi oo isku biirey 1960 lixdankii markii ay Gobonimada ka qaateen dawladihii  engiriiska iyo talyaaniga . ka dib cadaadis farabadan iyo dilal loogeystay shacabka reer somaliland ayaa suura galisay in dib loola soo noqdo xoriyadeedii ay engiriiska ka qaaaday 1960 ka dib dagaal xoogan oo dhexmaray shacabweynihii reer somaliland iyo dawladii gadhwadheenka uu ka ahaa AHN marxuum siyaad bari .

Taariikhda iyo 18 may 1991 

In ka badan 10 sano oo halgan hubaysan oo ay hogaaminayeen xoogagii jabhaddii SNM ka dib, waxay waxgaradka, siyaasiyiinta, aqoonyahanka iyo hormuudka qabaa’ilka iyo bulshada Somaliland ku heshiiyeen 18kii May in ay la soo noqdaan xorriyadii luntay 26kii June 1960.
1960kii waa maalin ku suntan taariikhda somalia. Waa maalin jiilashii hore u ah xusuus, jiilasha danbena dhiirigelin iyo rajo. Waa maalin ay ka badbaaday Somalia inay
ku dhacdo god madow. Waa maalin mudan in dib loo xasuusto taariikhdii madoobayd ee halgankii, rafaadkii, barakacii, iyo baa’bii ku dhacay bulshada Somaliyeed ee kasoo gaadhay gumeystayaashii isbaheystay. Waa maalin mudan in la xasuusto kumanyaalkii halyey ee u duurgalay inay dulliga ka dulqaadaan shacabkooda. Waa maalin mudan in loo duceeyo intii ku geeriyootay halgankii dheeraa ee dalka loo soo maray. 1960waa maalin mudan in laga farxiyo agoontii iyo dumarkii ay ka tageen halgamayaashaasi. Ma soo koobi karno qiimaha ay maalintani ugu fadhido qarankan, iyo muhiimada ay leedahay.
Somaliland waxay leedahay laba taariikhood. Taariikhdii ka horeysay 1991kii dibna ugu noqonaysa ilaa wakhtigii xornimada laga qaatay gumaystihii Ingiriiska 26kii Juun 1960. Taariikhda labaad ee Somaliland ayaa ah tan hadda socota kana soo bilaabaysa wakhtigii dib loola soo noqday xorriyadii luntay 1960kii.
Wakhti badan ku lumin inaynu ka sheekayno duruufihii hore iyo wixii ka horeeyay 1991kii, balse waxaynu is dultaagi doonaa xaaladihii kala duwanaa ee ay Somali soo martay tan iyo 1991kii.
Somaliland waxa lagaga dhawaaqay magaalo madaxda gobolka Togdheer ee Burco 18kii May 1991kii. Waxa Burco iskugu yimi oo go’aankanna wada qaatay dhamaan beelaha Somaliland oo ay ku jiraan kuwii aan ka qayb qaadan halgankii dib loogu soo xoreeyay Somaliland. Shirweynahan Somaliland lagu guddoonsaday wuxuu sidoo kale noqday kii ay beelaha Somaliland si rasmi u iskugu saamaxeen isla markaana iskula qaateen in loo wada midoobo sidii Somaliland looga midha dhalin lahaa. SHirkan waxa hormood u ahaa oo hagayay xubnihii Jabhaddii SNM, iyo golihii guurtida. Waxa iyaguna lagu casuumay oo door muhiim ah ku lahaa madaxdhaqameedkii beelaha darafyada ee Somaliland, iyo siyaasiyiinytii aan SNMta ku jirin.
Ilaahay naxariistii Janno haka waraabiyee waxa wakhtigaa ahaa gudoomiyihii SNM marxuum Cabdiraxmaan Axmed Cali, waxaana ku xigeen u ahaa Xassan Ciise Jaamac oo isagu haatan nool. Waxaynu wax ka soo qaadan doonaa khubdadii ay shirkaa ka jeediyeen Marxuum Cabdiraxmaan Axmed Cali iyo Ilaahay ha u naxariistee marxuum Ibrahim Maygaag Samatar oo wakhtigaa ahaa guddoomiyihii golaha dhexe ee SNM.
Barnaamijkan oo noqon mid taxane ah oo aanu kaga qayb galayno xuska 18ka May waxa uu si taaxane ah ugu soo bixi doonaa wargeyska FOORE. Waxaynu barnaamijkan kaga sheekayn doonaa marxaladihii kala duwanaa ee dhinacyada nabadgelyada, dibuheshiisiinta, dimuqraadiyadda iyo doorashooyinka iyo dhinacyada horumarka ee ay Somaliland soo martay. Waxaynu sidoo ku soo qaadan doonaa hadaladii dhaxalgalka ahaa ee haldoorka Somaliland qaar ka mid ah.

Friday, May 13, 2016

The oldest known person in the world has died in New York aged 116.

                      The oldest known person in the world has died in New York aged 116.








Born on an Alabama farm in July 1899, Susannah Mushatt Jones was also the last living American born in the 19th Century.
She lived in three centuries, through two world wars and 20 US presidencies.
An Italian woman, Emma Morano, now takes on the title of oldest person in the world, and is thought to be the last living person to have been born in the 1890s.
Ms Jones was one of 11 children. Her grandparents were slaves, her parents crop pickers.
She attended a special school for young black girls and graduated from high school in 1922.
She moved to New York to work as a nanny, where she helped to start a scholarship fund for young African-American women.
Ms Jones remained active until the end of her life, serving as a member of the tenant patrol of her nursing home until she was 106.

Secret to longevity

As one of the last few remaining human links with the 19th Century, Ms Jones has lived through more history than anyone else in the world.
The year of her birth, 1899, for example, marked the kind of historical event most people only know from history books:
  • The start of the Second Boer War in South Africa
  • The beginning of the war between the US and the Philippines
  • The invention of aspirin
She was also born before the death of Queen Victoria in Britain, before Marconi sent the first ever wireless transmission, and before the Wright Brothers flew the first aircraft.

Sunday, May 8, 2016

Madaxweyne Geele oo la caleemo saaray marii afraad xilka madaxweynimo





Madaxweynaha Jamhuuriyadda dawlada Jabuuti, Ismaaciil Cumar Geelle, ayaa waxaa maanta loo dhaariyay madaxweynaha  shanta sano ee soo socota, bil ka dib markii uu ku soo baxay tartantii doorashada madaxtinimada ee dalkaasi. jabuuti ka qorsoon tay.
unaasabadda caleemo saarka, ayaa waxaa lagu qabtay Qasriga Ummada ee Magaalada Djibouti, waxaana ka soo qaybgashay wafuud kala duwan oo heer caalami ah sida, Madaxweynaha Somaliya, Madaxweynaha Sudan, Madaxweynaha Rwanda, Madaxweyne Ku Xigeenka Uganda, Ra’iisal Wasaaraha Itoobiya, wafuud heer Wasiiro, Wakiilo ka kala socday Wadamada Caalamka qaarkood iyo marti sharaf kaloo lagu soo casuumay.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Jabuuti oo lagu dhaariyay madashii munaasabaddu ay ka dhacday, ayaa wuxuu ku dhaartay Kitaabka Qur’aanka Kariimka, isagoona wacad ku maray inuu daacad ugu adeegi doono dadkiisa.
Madaxweynaha oo khudbad ka jeediyay madasha, ayaa waxaa uu tilmaamay in si qaanuunka waafaqsan uu ugu shaqayn doono dadka reer Jabuuti, haddii ay siiyeen kalsoonida shanta sano ee soo socota inuu sii hogaamiyo dalka.
“Iyadoo aanu ku sii soconayno jiritaanka hay’adaheena dowliga ah wa aniga hortiina ku dhaartay iyo Ilaahay Eebe Wayne hortiisa inaan guto xilka madaxweynenimo, anigoo qaadaaya masuuliyadda mustaqbalka iyo aayaha shacbiga reer Jabuuti.” Ayuu yiri Madaxweynaha Jabuuti.
Madaxweyne Geelle, ayaa yiri “Shaqadan la’ii igmaday waxaan ku gudan doonnaa si waayo aragnimo ay ku dheehan tahay, anigoo og xilka culus, ee ay i saareen dadka reer Jabuuti, oo ah dadkeyga aan jeclahay markasta, markalana ii cusbooneysiiyay kalsoonida. Hadaba waxaa iga go’an inaan waajibaadkayga u guto sidooda, anigoo ku hogaamin doona shacabka reer Jabuuti si sharaf leh shanta sano ee soo socda.”

Buuga cagaaran ,(green book,كتاب الأخضر)









The Green Book is a short book setting out the political philosophy of Libyan leader Muammar Gaddafi. The book was first published in 1975. It was "intended to be required reading for all Libyans." Wikipedia

Thursday, May 5, 2016

Halgan iyo Hagardaamo (Struggle & Conspiracy)


Halgan Iyo Hagardaamo Taariikh Nololeed(Struggle And Conspiracy - A Memoir)It’s a new book just published in December 2011. It is a memoir which is a candid account of the life and time of president Abdullahi Yusuf Ahmed and the events that shaped Somalia for the past fifty years. The book is written in a narrative style that 
Somali readers will find it enjoying.


http://www.goodreads.com/book/show/24777658-halgan-iyo-hagardaamo

Wednesday, May 4, 2016


Buuga waa maxay dowladnimo

By:Abdiladif maxamuud Cumer

Cutub ka mida ila wadaag.
---------------------------------------------------------------
Sababta igu kaliftay inaan qormadan ka soo qaato buuga:-
1- Maalinta qarinimada wadankeena soomaaliland oo soo dhaw (18-5-2016).
2- Wariyayaasha yimid dalkeena.
--------------------------------------------------------------
Chapter: Tiirarka Dowladnimo
------------------------------------------------------------
1- Dhul 2- Dad 3- Siyaada(soveriegnty) 4- Aqoonsi caalamiya 5- Xukuumad 6- Xornimo.
------------------------------------------------------------
4- Aqoonsi Caalamiya.
b- Qeexida aqoonsi caalamiya.
t- Fahanka aqoonsiga caalamiya.
j- Fahanka aqoonsi caalamiya ee Xukuumadaha.
X- Shuruuda aqoonsiga caalamiya.
kh- Qaababka aqoonsiga.

Fiiro gaara.
(Iyadoo buuga sidaa ku ay ka faahfaahsantahay waxan jeclaystay inaan intan idinla wadaago).
b- Qeexida aqoonsi caalamiya..
Waxa uu ku qeexay machadka sharciga caalamiga shirkii lagu qabtay Boroksel 1936 ( waa Ficil xora, oo ay qirayso dowlad ama dowlado jiritaanka koox le nidaam siyaasiya oo dagan dhul gaara, oo gooni u taagan isla markaana awood u le ilaalinta sharciyada caalamiga ah.
Waxa lagu qeexay qodobka 10 heshiiskii Bogota, kaas oo ay sexeexday dowlada Maraykanka 1948.( Aqbalaada dowlad
Isla markaana siin dowladdaa waxa uu sharciga siiyay ee waajib iyo xuquuq ah.
Dr Suhayl Fatalaawi waxa uu ku qeexay aqoonsi caalamiya( Ficil sharciya oo koobsanaya aqbalaada xalaad gaara, ficilkaas oo yeelanaya saamayn sharciya oo go an dhinaca wax aqoonsanaya iyo la aqoonsadahaba.
t- Fahanka aqoonsi caalamiya.
(Waa ficil xora oo ka soo baxa dowlad ama dowlado, kaas oo qeexaya jiritaanka dad iyo dowlad dhul gaara ku nool. Dadkaas oo haysta siyaasad iyo xornimo dhamaystiran, isla markaana oofinaya shuruucda caalamiga).
j- Shuruudaha aqoonsi caalamiya.
1- Maamulid dhamaystiran dhamaan dhulka iyo shacabka ay sheeganayso dowladaasi.
2- Inay lahaato dastuur cusub.
3- Ka tirtirid xukunka dhamaan xukuumadii hore.
kh- qaababka aqoonsi caalamiya.
1- Aqoonsiga Tooska:-
Waxa looga jeedaa inay dowlad aqoonsi toosi siiso dowlad cusub iyada oo usoo diraysa warqad ama bayaan ay ku cadaynayso inay aqoonsatay.
2- Aqoonsi qaybeed.
Waa aqoonsiga ay dowlaha qaar siinayaan dowladaa aqoonsiga raadinaysa. Tusaale ahaan
a- xidhiidh diblamaasiya oo hoose sida keenis qunsulo wadankaas.
b- heshiisyo caalamiya oo ay la galaan dowladaa cusub.
-------------------------------------------------------
By AG....