Somaliland abuzz from Ethiopia's khat convoys

Narcotic plant is a huge tax-revenue earner that bolsters the region's economy, but also disrupts family life

Somaliland spends $524m a year - about 30 percent of its gross domestic product - on khat from Ethiopia, said Weli Daud with the Somaliland Ministry of Finance.

Khat has become so enmeshed with Somaliland's culture and daily life it has become an important tax earner for the government. In 2014, khat sales generated 20 percent of the $152m budget.

But despite this windfall, plenty of critics highlight the disrupting influence khat has on family life - from financial waste to domestic violence - and on the society at large.

Gabaygii DARDAARAN Ee Xaaji Adam Axmed Xasan

Gabaygii DARDAARAN Ee Xaaji Adam Axmed Xasan

Markan eegga odayoobayoo waan itaal gabaye
Waa arami feedhaha waxaan aahda la hayaaye
Ifka talo ma kala qaadanoo waa isku ogayne
Aakhiro hadii aan tagoo iilka la i geeyo
Itixaada waataad sidii adhi ahaydeene
Indhahay isku aragtaan cadawga waar iskaga eega
Is aamina dannigu waa waxaad ku ibtilawdeene
Is aqbla qabiilnimada waad ku ambanaysaane
Is adeeca uurxumidu waa aayatiin li,iye
Ujeedada la qarinaayo iyo amar dhammaan doonku
Waa waxa danteena akhiray ee iska ogaada
Orod kuma gashoo taladu waa Oodo dhacameede
Ninkaan aabihii saafi jirin looma aammino,e
Ha ekaanine talo ninkii odhan karaw dhiibo
Aduun iyo Cilmaa qaaliyee urursha maalkiina
Ishtiraaga oo xoolo badan seeska ku adkeeya
Ha ordina,e xaajada sidii aydinta u raaca
Ikhyaartiina daacada tashiga wada ogaysiiya
Ixtiraama waayeelku waa odayadiiniiye
Ahlan dhaha wadaadadu Cilmay kuu akhriyayaane
Inamada koraayaa waxay ku aslaxaan fiirsha
Edebtiyo hablaha sharafka bara waa islaanimo,e
Ummuhaadka diintiyo sharciga ugu ardaa yeela
Axmaqnimo wixii keenayiyo turubka eeseeya
Fakhriga aabihii waa fadhiye aad u camal yeesha
Adigoon indho la,ayn waqtiga meel ha ku idlaynin

Afcas-baa miyiga loo faraqay laysku aayiro,e
Ergo dira dhulkoo idil martoo af iyo liisaan leh
Ammni xidha naf soomaaliyeed yay isku idlaane
Abhiyoo dadkaba waanadaa wada ogaysiiya
Ninka aan aqbalahayn sidaa, buugga ku asteeya
Aboor-kuba Allaylkuu dhisaa aqallo waaweyne
Markuu ururo daartuu abyaa la ashqaraaraaye
Ilkuu wadajirkooday hilbaha adag ku gooyaane
Haday iniba meel taagantahay adhax ma feenteene
Itifaaq la,aan laguma helo lib iyo iimaane
Abtirsiimo reer hebel ah iyo oday ku faan tuura
Indhaa fura hurdadu waa waxaad ku ibtilawdeene
Injirtiyo kutaantaa ka badan bahalka oodeede
Ninkaan gurigu aamin u ahayn eegi waa debede
Axdigaydun dhigateen ninkay laba ahaan waydo
Ee idinka eed idinku fala ugu arwaax gooya
Ninkii aradka khiimeed dishaan aasida u diida
Uf intaad tidhaahdaan ka taga arag xumaantiisa
Allaah haw naxariisto Xaaji Aadam , wuxuu ahaa nin aragti fog lehe.

"SIYAAD VS ABWAAN HADRAAWI"

markiii la afganbiyey dawladii madaxweynaha uu ka ahaa AHN cabdirashiid cali sharmaake 1969kii dadkii soamliyeed ee wagaa u nuglaa siyaada aad ayaa ay usoo dhaweeyeen walow ay ka xumaayeen dilkiii loo gaysatay marxuuum sharmaake AHN. .

xukuumada uu gadhwadeenka ka ahaa sharmaake waxaa ay caan u noqotey musuqmaasuq hadheeyey dhamaan bullshada somaaliyeed ee waqtigaa , walow hadana ay dadku badi sheegaan in madaxweyne sharmaake uu ahaa madaxweynihiii ugu caadalisanaa ee soomara madaxweynayaashii somaliya hadan xukuumadiisa ayaa ay guud ahaan hadhaysay musuq baahsan taasina ay sababtay in dad badan ay soo dhaweeyaan markii dawladadii kacaanku dhalatay 21 october 1969 kaasi oo madax ka noqdey Gaashaanle sare maxamed siyaad bare AHN oo hogaaminayey dalka mudo ku siman dhowr iyo laabatan sano dadku badi waji furan ayaa ay kusoo dhaweeeyeen waxaanaya k filayaan dawladaa militariga ee dhalatay mid ka rajo fiican tii madaxweyne sharmaake lakin sidii la doonayey uma dhicin waxaanay ay dadku kala kulmeen waji gabax iyo dictaatayrinmo.
waxaa ka mid ahaa dadka sida aad ah u soo dhaweeyey xukuumada kacaanka abwaanka weyn ee maxamed ibraahim warsame hadraawi oo ka mid ahaa dadkii aadka ugu sacab tumay dawladii miliatiga heesana kusoo dhaweeyey lakin gadaal kaga quustay dhibtiii ay markiiba ay kula kacday shacaba sooomaliyeed hadraawi dhowr jeer ayaa la xidhay intii uu siyaad bari xilka hayey hadaba waxaa ka mid ahaa heesihii abwaan hadraawi uu ksuoo dhaweeyey dawladii kacaanka lakin markii danbe lid noqotey abwaankuna ku mutaystay inuu xabsiga ku galo. heestan oo lagu magacaabo "Hadii Ceel Walwaalee" waxaa ku luuqeeya fanaankii weynaa ahn muuse ismaciil qalinle waa tan midhuhuna
Heestan “HADDAY CEEL WALWAALEED” waxa tiriyey HADRAAWI
waxayna ahayd ANTI ama mucaarad waqtigii ay soo baxday. Abwaanku wuxuu
sheegayaa inuu markii hore aad ugu farxay dhalashadii Kacaankii 1969 ee uu
hoggaaminayey Maxamed Siyaad Barre (AHUN) laakiin wuxuu tilmaamayaa in arrintii
is beddeshay oo uu dareemayo khatar soo kordhaysa ayna fog tahay nabaddu
maadaama Siyaad Barre la soo baxay kelitalisnimo iyo cadaadis. WAANA KUWAN ERAYADA HEESTA OO SAX AH:
Wahe dhalashadaadaanFarxad waalan gaadhoo
Weedhkiyo dabaylahaAma weriyahaagiiGoortaan waraystaaWerwer ii dhammaadooWahab layga qaadooLugtu weerar mooyeeWahsigii illowdooWadar iga lib-haysaanWiil curad sidiisaanWanan kuu bireeyooWaayeel duceeyaanWacayoo u yeedheeWalqashaadii maadaaCunay waaxyaheedii?
Weger iyo ka waaweynTani waa ka waasacanHadday ceel WalwaaleedKu go'aan wadaamuhuWaan-waani dhacanteeWadnahaan far ku hayaa.
Inkastaanu weydeyn
Waranlaha ilaashaa
Waadaasha xooluhu
Iyadaa waraabaha
Wehelkeeda mooddoo
Woohowda diiddee,
Waddo halaq nin moog baa
Waabay ka leefee,
Wed hadday ka nooshahay
Waageed ha gaadhoo
Waxaraha ha raacdaan
Wakhti kuugu simayee
Goormaad wadaadkiyo
Weliyada sidoodii
Ii waaninaysaa
Wacdi ii furaysaa
Werdi ii rogeysaa

Weger iyo ka waaweyn
Tani waa ka waasacan
Hadday ceel Walwaaleed
Ku go'aan wadaamuhu
Waan-waani dhacantee
Wadnahaan far ku hayaa.
Isla-weyn qabkeedaa
Wiyil aan jaraysnayn
Ugu wadha maqaarkoo
Lugta webi u geliyee,
Haddaan weel gun laga tolin
Waayaha adduunyada
Xog-ogaal la weydiin
Ruuxii gu'kaa weyn
Lagu odhan wax ii sheeg
Taladaadu wiilooy
Dalab waayi maysoo
Qofna waari maayee
Mudanaha walaalkaa
Haddii weerar lagu dilo
Isha lalama waabtee
Weerkiyo baroorta
Dadka lala wadaagaa.

Weger iyo ka waaweyn
Tani waa ka waasacan
Hadday ceel Walwaaleed
Ku go'aan wadaamuhu
Waan-waani dhacantee
Wadnahaan far ku hayaa

inagana waxaa inaga xasuusa waqtigii dawlada madaxda ka ahaa daahir riayaale kaahin in musuqmaasuqu gaadhay halkii igu saraysay iyada oo ahayd waqti aad u xun oo  shacabku ay aad nuceen madaxweyne riyaale iyo xuukumadiisii waagaa dadku waxaa ay u sacab tumayeen  Xisbiga kulmiye oo waqtigaa gadhwadeen ka ahaa madaxweyne  hada xilka haya ee axmed siilanyo dadku aad ayaa ay ugu hanwaynaayeen in xilka loo doorto uu noqdoana madaxweynihiii  badalihahaa madaxwseyne riyaale arinkuna waa kii sidii u dhacay ee madaxweyne siilaayo loo doortay xilka madaxweynimo 26 june 2010 waqtigaasi oo ay dhacday doorashiiidii madaxweynuhu dadku waxaa ka sugayeen madaxweyne siilanyo marka xilka qabto in uu isbadal farabadan usamayn doono qababka ala duwan ee nolosha somaliland lakin sidii arinku uma dhicin iyada oo ay noqon weyday yididiiladii laga filayey madaxweyne siilaanyo waxaanay noqotey waqtigii ugu darnaa aee abid soo mara waxaananay noqotey kud ka guur oo qanjo uguur waa markii ugu horeysay ee kumanaan dhalinyaro reer somaliland ah ay ku madhaan bada iyaga oo ka rajo beelay hankii weynaa  ee ay ka filayeen madaxweyne siilaanyo..

                                                 QISAADII NABI YUUSUF.

Qisadu waxay ku bilaabmaysaa Nabi Yuusuf oo ku arkay riyo 11 meerayaal, Qorraxda iyo Dayaxa oo usujuudsan, Nabi Yuusuf waxa uu uga warramay riyadiisa aabihii Nabi Yacquub (N.N.K.H).

Nabi Yacquub waxa uu gartay in wiilkiisa yar, la imtixaani doono markaasuu ku yidhi wiilkaygoow “ha uga warramin riyadaada walaaladaa, sababtoo ah Nabi Yacquub (N.N.K.H) waxa uu dareemay in Yuusuf walaaladii ay xasdiyaan, Shaydaankuna ku diri karo.

Nabi Yacquub waa jeclaaday wiilkiisa Yuusuf, maadaama uu ku arkay sifooyinkii Nabiyada iyo akhlaaqdiisa wanaagsan darteed.

Nabi Yuusuf walaaladii oo ahaa 1o wiil oo isku hooya ah, ayaa xasdi u qaaday Yuusuf iyo walaalkii Binyamin. Waxay dareemeen in aabahood uu aad u jecel yahay Yuusuf iyo walaalkii Binyamin. Waxayna is waydiiyeen siday u dhici karto in aabahood ka fadilo Yuusuf, ayagoo koox xoogan ah.

Waxay aabahood ku eedeeyeen inuu ku sugan yahay baadi, oo arrintaasi aanay sax ahayn.

Maalin maalmaha ka mida ayaa Yuusuf walaaladii tashadeen oo go’aamiyeen inay ka takhalusaan Yuusuf kadibna ay kusoo hadhaan ayagu aabahood, oo dabadeena ka toobad keenaan dabiga.

Sababta ay u dhakrayeen Nabi Yuusuf waxay ahayd oo kaliya, “muxuu aabahay isaga uga jacayl badanyahay xagganaga Yuusuf”.

Mid kamida walaaladii ayaa yidhi ha dilina Yuusuf, ee ku tuura Ceel salkiis, ha qaataan dadka safraa. Goaankii ayey isku raaceen kadibana waxay u yimaadeen aabahood Nabi Yacquub oo ku dhaheen “Aaboow maxaad noogu aamini la’dahay Yuusuf annagoo u nasteexaynaya, nala dir barri si uu noola cayaaro waanan ilaalinaynaa” Sidoo kale waxay jacayl been ah u muujiyeen walaalkood Yuusuf oo ah wiil yar oon qaangaarin.

Yuusuf wuxuu mooday inuu la cayaarayo walaaladii, oo markii ugu horreysay uu la baxayo walaaldii, sababtoo ah waqtiga inta badan waxa uu la qaadan jiray aabihii, walaaladiina waxay umuujin jireen cadaawad iyo xiqdi.

Nabi Yuusuf ma dareensanayn inay walaaladii dhagar u maleegeen, habeenkii waxa uu ku seexday isaga oo faraxsan oo isleh waxaad la cayaari walaaladaa.

Nabi Yacquub (N.N.K.H) wuxuu yidhi “waxa i warwar galinaysaa inaad la tagtaan Yuusuf kadibna Yaygu cuno idiinkoon ogayn”. “Yuusuf walaaladii waxay dhaheen siduu Yaygu u cunayaa annagoo ah koox, hadday dhacdana waxaan ka mid nahay kuwa khasaaray”.

Nabi Yuusuf (N.N.K.H) waa faraxsanaa, oo wuxuu maqlayey walaaladii oo ballan ka qaadayey aabahood inay ilaalinayaan hase ahaatee Nabi Yacquub wuu dareemay inay jirto dhagar qarsoon.

Nabi Yacquub waa ku aaminay wiilkiisii yaraa walaaladii, waanay la tageen Yuusuf kadibna ka saareen shaatigii uu sitay, kuna tuureen ceel salkii, ayagoo ku qoslaya oo ku leh Yuusufoow aabahayo wuu ku jeclaa, maantana waxaad ku jirtaa ceel salkii, halkaasbayna  iskaga tageen.

Yuusuf waxa uu qabsaday dhagax yaalay Ceelka salkiisa, kadibna waa u yeedhay walaaladii laakiin dheg umay dhaadhicin ee way iskaga dhaqaajiyeen.

Nabi Yuusuf waxa uu dareemay cabsi, waxaanu xasuustay aabahii iyo sidii uu ujeclaa iyo sida ay walaaladii intay ceel dhigeen uga dhaqaajiyeen. Yuusuf waxa uu ceelka ku jiray dhawr maalmood, waxaanu dareemay gaajo iyo wahel la’aan sidoo kale mugdiga ceelka iyo cidlada ayaa usii dheerayd.

Walaaladii waxay gawraceen Lax, kadibna shaatigiisii ayey ku masaxeen dhiigii, waxyna u tageen aabahood xilli habeena ayaga oo oynaya, waxayna ku dhaheen aabahood oo aad uga warwarsanaa oohintooda, Aaboow waanu tagnay annaga oo ordayna (baratamayna), Yuusufna waxaan kaga tagnay maryahayga si uu ilaaliyo,  waxaana cunay Yaygii.  Markaasay siiyeen shaatigiisa oo dhiig been ah leh, kadibna Aabahood Nabi Yacquub waxa uu yidhi “saas ma ahee, ee naftiinu waxay idiin qurxisay arrin, aniguna waan samri, Eebahayna waan talo saran.

Nabi Yuusuf (N.N.K.H) intuu ceelka ku jirey ayaa Eebe u waxyooday, inuu maalin maalmaha ka mida walaaladii uga warrami doono waxay ku sameeyeen.

Nabi Yacquub waxa uu gudo galay inuu Eebihii baryo, kuna samro dhibta soo gaartay. Dhanka kale ceelkii agtiisii waxa yimid dad socota ah oo doonay inay waraabiyaan xoolahooda.

Kadib waxay dul yimaadeen ceelkii, markaasay tuureen dalwadii si ay biyo usoo qaado, markuu Yuusuf dareemay in dad dul joogaan ayuu qabsaday dalwadii. Dadkii socotada ahaa ayaa dhahay dalwadu way culustayhay, kadibna way is caawiyeen oo soo saareen dalwadii, si lama filaana ayey u bushaareysteen oo dhaheen waa bushaaro waa wiil yar!

Dadkii socotada ahaa waxay ka tageen Falastiin ayaga oo ku wajahan wadanka Masar, si loo gado wiilka yare e ay heleen.

Nabi Yuusuf waxa uu noqday Adoon la kala gato, kadibna waxay ku iibiyeen qiimo aad u hooseeya. Waxa gatay Caziiz (wasiir) kii Masar oo geeyey gurigiisa.

Waxa uu ku yidhi kii gatay xaaskiisii, wanaaji wiilkan oo ixtiraam hoygiisa waxay u dhawdahay inuu ina anfaco am aan ka yeelanno ilmo.

Nabi Yuusuf (N.N.K.H) markuu qaangaadhay, oo xoogaystay ayuu Eebe siiyey Xikmad iyo cilmi.

Nabi Yuusuf markuu xoogaystay oo qurux batay ayey naftiisa dalbatay tii uu la joogay ee Xaaskii Caziizka.Kadibna waxay xidhay albaabadii, ayadoo is qurxisay oo is udgoonaysa markaasay ku tidhi Kaalay, oo waxaad rabto samee. Nabi yuusuf waxa uu xasuustay Eebihii abuuray oo waxa uu ka cabsaday inuu ku dhaco sino markaasuu yidhi Eebe Ayaan kaa magan galay.

Nabi Yuusuf waa ka orday isaga isleh albaabka ka bax, balse waxay qamiiskiisii ka goysay gadaal, waxayna kula kulmeen ninkeedii irrida agteeda. Caziizka xaaskiisii waxay ku tidhi ninkeedii maxaad ku abaal marin cid Ehelkaaga (xaaskaaga) la doonay xumaan, aan ahayn oo kaliya in la xidho ama la ciqaabo cadaab daran mooyee.

Nabi Yuusuf waxa uu dhahay ayada ayaa igu xadgudubtay, oo nafteeda ii dalbatay. Markay arrintii adkaatay ayaa waxa u marag furay Marag ka tirsan ehelkeeda oo dhahay haddi Qamiiska Yuusuf ka go’an yahay xagga hore ayadaa run sheegi, isna waa beenaale.

Haddiise qamiiskiisu ka go’an yahay xagga danbe waxa beensheegaysa waa xaaskaaga, isaguna waa runsheege. markii ay arkeen in Qamiiskiisu ka go’an yahay xagga danbe ayuu Ninkeedee yidhi Yuusufoow ka leexo(jeedso) arrintan, hana  faafinin warka. Adiguna (Xaaskiisii) ka toobad keen ficilkan xun, waxaad ka mid tahay kuwa gafaye.

Si kastaba ha ahaatee waxa faafay warkii, waxaanu gaadhay dumarkii magaalada ayaga oo leh, xaaskii Caziizku waxay khaadimkeeda u doontay nafteeda, oo waxay damacsanayd inay ku xadgudubto, waxa qaaday jacayl daran.

Xaaskii Caziizku markay maqashay dhagarta haweenka ayey marti qaaday, kadibna u dhiibtay mid kasta Mindi, kadibna waxay amartay Yuusuf inoo soo baxo, markay arkeen haweenkii Yuusuf ayey gacmaha (faraha) is gooyeen oo dhaheen kani maaha bashar ee waa malag sharaf leh.

Markay is gooyeen faraha ayey xaaskii Caziizku tidhi, kaasi waa waxaad igu canaanayseen, aniga ayaana naftayda udoonay, haddii aanu samayn waxa aan farayana waa la xabsin, waxaanu noqon kuwa dullooba.

Nabi Yuusuf waxa uu Eebe ka baryey inuu ka jacel yahay jeelka (xabsiga) waxay haweenku ugu yeedhayaan. Eebana waa ka aqbalay markaasaa la xabsiyey Nabi Yuusuf, isaga oon waxa gaf ah galin. waxaana uu xabsiga ku xirnaa muddo badan.

Intuu Jeelka ku jiray ayaa waxa arkay laba Nin oo dhalinyaro ah oo kula jirey xabsiga, markaasay waydiiyeen Nabi Yuusuf inuu ufasiro riyo ay arkeen.  Mid kamida ayaa yidhi Yuusuufoow waxaan arkay riyo anoo miiraya khamri, halka kii kalena ka yidhi waxaan arkay aniga oo madaxa ku sida kibis (sabaayad) ayna cunayso shimbir, ee nooga warran fasirraadeeda waxaan kuu aragnaa inaad tahay samo falayaashee.

Yuusuf waxa uu dhahhay waan idiin fasiri riyadiina, intaan cunto laydin keenin ka hor. Waxaan ka imi qoom aan Eebe rumaysnayn, waxaanan raacay diintii aabayaashayo ee Nabi Ibraahim, Isxaaq iyo Yacquub noomanay sugnaan inaan Eebe cid kale la wadaajino.

Nabi Yuusuf isaga oo hadalkiisa sii wata ayuu yidhi saaxibadayda xabsigoow ma waxa wacan ilaahyo fara badan, mise Eebaha wayn ee awooda leh. Waxaad caabudaysaan waa sanamyo aad idinka samayseen, Eebana uma soo dajini wax xujo ah. Xukunka waxa iska leh Eebe, waxaanu idin faray inaad Eebe kaligii caabudaan, taasina waa diinta toosan.

Nabi Yuusuf markuu dhameeyey wacdigii, ayuu ufasiray riyadoodii, waxaanu dhahay saxibadaydoow midkiin waa la sii dayn oo waxa u waraabin sayidkiisa Khamri, ka kalena waa la dili kadibna la salbin oo shimbiruhuna madaxiisa ayey cuni.

Nabi Yuusuf waxa uu ku yidhi kii uu filaayey inuu badbaadayo inuu xuso sayidkiisa agtiisa, balse waxa illowsiiyey Shaydaan. Arrinkiina waxa uu udhacay sidii Nabi Yuusuf ugu fasiray.

Nabi Yuusuf waxa uu baaqi ku sii ahaaday xabsigii, waxaana la dhahaa ugu yaraan todoba sano ayuu kusii jirey xabsiga, isagoo u xiran danbi la’aan.

Maalin maalmaha ka mida ayaa boqorkii Masar riyooday, waxaanu arkay Todoba sac oo shilshilis, oy cunayaan todoba sac oo wayd ah, sidoo kale waxa uu arkay todoba sabuul oo cagaaran iyo kuwa kale oo abaar ah, markaasuu boqorkii argagaxay oo warsaday dadkii ka ag dhowaa, kana dalbaday inay u fasiraan riyada balse waxay dhaheen dadkii, waa riyo aan run ahayn mana naqaano sida loo fasiro riyada.

Ninkii ka badbaaday dilka ee la xirnaa Nabi Yuusuf, ayaa maqalay oo ku dhahay boqorkii anaa garanaya Nin inoo fasirraya riyada, ee idira aana soo warsane.

Ninkii waxa uu utagay Nabi Yuusuf waxaanu uga warramay riyadii, Nabi Yuusuf waa u fasirray, isagoon wax shardi ah ku xirin, waxaanu yidhi waxa imanaysa todoba sano oo barwaaqo ah, waxaana ku xigaysa todoba sano oo abaar ah, ee waxaad beeraha ksoo goosataan daaya oo kaydiya, waxaad cuntaan mooyee. Intaa kadib waxa imanay sanad ay dadku barwaaqo noqonayaan.

Markii boqorkii loo sheegay fasirkii riyada ayuu dhahay ha la soo daayo Yuusuf, balse Nabi Yuusuf waa diidey inoo kasoo baxo jeelka illamaayo ay haweenkii dhagriyey bari yeelaan.

Markii haweenkii gacmaha is gooyey loo tagay iyo xaaskii Caziizku ayey dhaheen, “Iminka ayey xaqii timid, aniga ayaa naftayda la doonay, waxaanu ka mid yahay isagu kuwa runta sheegay.”

Markaasaa warkii ku faafay magaalada, oo la ogaada in Yuusuf bari ka yahay wixii loo xiray.

Boqokrii waxa uu dhahay ii keena Yuusuf, hay noqdee taliyahayga markaasu Nabi Yuusuf dalbaday inuu ka dhigo masuulka khasnadaha, sabatoo ah waxaan u leeyahay cilmi waxaanan ahay aamin.

Nabi Yuusuf oo kal hore ahaa adoon lakala gato, maanta waxa uu ka yahay wadanka Masar wasiirka maaliyada, waxaana gacantiisa ku jirta xukunka Masar iyo dhaqaalaheeda.

Markay gaadhay todobadii sano ee abaarta ahayd ayey dhibtii gaadhay Nabi Yacquub iyo ehelkiisa oo daganaa Falastiin, kadibna waxay ubadkii Nabi Yacquub maqleen in xaakimka Masar yahay nin aad u fiican oo dadka uroon, markaasay usafreen Masar si ay ugasoo adeegtaan.

Markay Nabi Yuusuf walaaldii soo galeen Masar ayuu gartay Yuusuf walaaladii, laakiin ayagu maysan garanayn.

Kadibna waa waraystay oo ku dhahay ehelkiina yaa idinka maqan, waxay dhaheen waxa naga maqan walaalkayo Binyamiin iyo Aabahayo Yacquub.

Markaasuu u miisay cuntadii si fiican, kadibana waxa uu faray shaqaalihiisii inay bidaacadood u galiyaan rarka dhexdiisa ayaga oon dareensanay.

Nabi Yuusuf waxa uu ku yidhi walaaladii saw uma jeedaan inaan idinku miisay si fiican, marka danbe wax cunto ah iguma lihidin agtayda illamaayo aad iikeentaan walaalkiin.

Yuusuf walaaladii way baxeen oo ku noqdeen Falastiin iyo aabahaood, markaasay u warrameen oo dhaheen aaboow waana nalo diiday in aan kasoo adeegano Masar doorka danbe illamaayo aan kaxayno walaalkayo Binyamii. Markay rarkii fureena waxay ka dhex heleen bidaacadoodii oo loo soo celiyey, markaasay aabahood ku adkeeyeen in uu ku aamino walaalkood Binyamin.

Nabi Yacquub isaga oo murugo ka muuqato ayuu ku yidhi, ma waxaan idinku aaminaa sidii aan idiinku aaminay Yuusuf, haddaad rabtaan inuu idin raaco ballan iga inaad ilaalinaysaan, kadibna way ka ballan qaadeen.

Markay ballantii ka qaadeen aabahood ayaa Nabi Yacquub ku dhahay wiilashiisa, idinka oo wada socda haka galina magaalada hal albaab, ee ka gala albaabo kala duwan. Kadibna way baxeen oo gaareen Masar.

Markay soo galeen ayuu Nabi Yuusuf la hadlay walaalkiis ka yaraa ee Binyamiin ayagoon dareensanayn, waxaanu usheegay inuu yahay walaalkii Yuusuf.

Nabi Yuusuf waa siiyey cuntadii, kadiban waxa uu faray mid kamida shaqaalihiisa in uu galiyo rarka saacii boqorka ee wax lagu miisayey, waxayna galiyeen rarka walaalkii Binyamin.

Markii rarkii u dhamaadey ee ay baxeen ayaa loo yeedhay oo la dhahay safarkiinasi waxad tihiin tuug, oo waxan weynay Koobkii (saacii) boqorka ee waa maxay abaal marinta cidii laga helo?

Waxay dhaheen cidii laga helo ayaa loo ciqaabi, waxayna diintoodu ku banaanayd in ruuxii tuuganimo la yimaada laga dhigo adoon.

Kadibna waa la baaray rarkii oo dhan markaasaa laga soo saaray rarkii Binyamin, walaaladii waxay dhaheen haddii ay cid wax xaday (daftay) waxa hore u xaday walaalkiis. Nabi Yuusuf waa maqlay waxay lahaayeen, markaasu naftiisa ku yidhi waxad tihiin dad sharwadayaal ah.

Kadib markii la kaxaysatay Binyamiin ayey ku dhaheen boqorow, waxa uu leeyahay aabe da’diisu wayntahay ee mid kale oo annaga naga mida kaxayso. Nabi Yuusuf waxa uu dhahay ciddii laga helay ayunbaa la kaxaysan.

Markay ka quusteen ayey isku noqdeen, markaasaa kii ugu waynaa dhahay ma xasuusataan inaad aabe ballan ka qaadeen, iyo wixii aan ku samaynay Yuusuf, Eebe Ayaan ku dhaarteen dhulka kama tagayo ee u taga aabihiin oo ku dhaha, wiilkaagii waxbuu xaday annaguna cilmi umaan lahayn, waxaanan sheegaynaa run ee waxaad waydiisaa safardii nala socoday.

Waxay u tageen aabahood, una warrameen wixii dhacay kadiban Nabi Yacquub waxa uu yidhi waan samri, waxay u dhowdahay in Eebe ii keeno Yuusuf, Binyamin iyo walaakoodii waynaa. Nabi Yacquub waa indho beelay, murugo iyo oohin darteed.

Kadibna waxa uu faray wiilashiisii inay ku noqdaan Masar oo baadi goobaan walaaladood, aanay quusanin. Kadib way soo baxeen ayagoo soo qaaday bidaacadii si ay u siiyaan xaakimkii Masar oo ah Nabi Yuusuf.

Markay soo galeen ayey madaxa foorariyeen oo dhaheen, boqoroow waxa na taabtay dhib annaga iyo ehelkayagaba, waxaanan kuula nimid bidaacad aanad aqbalayn, ee noo sadaqayso, Eebe waxa uu jacelyahay dadka sadaqada bixiyee.

Nabi Yuusuf waxa uu ku yidhi walaaladii ma xasuusataan waxaad ku samayseen Yuusuf iyo walaalkiis markaad jaahiliinta ahaydeen. Markaas wada dhaheen adigu ma Yuusuf baad tahay? Nabi Yuusuf waxa uu yidhi anigu waxaan ahay Yuusuf, kanina waa walaalkayo waxaana noo gargaaray Eebe Wayne.

Waxay dhaheen waxa naga kiin doortay Eebe, waanan gafsanayn. Waxa uu yidhi Nabi Yuusuf canaani korkiina may ahaanin, Eebe haydiin danbi dhaafo isagaa danbi dhaaf badane ah.

Kadiban waxa uu udhiibay qamiiskiisii oo ku yidhi ku tuura wajiga aabahay, indhihaway usoo laaban, iina keena ehelkiina dhamaantood.

Markii safarkii baxay ayaa Nabi yacquub yidhi waxaan heli caraftii (dabayshii) Yuusuf, haddii aydaan i odhanayn waad xanuusnaysaa.

Ubadkii uu awoowga ahaa waxay ku dhaheen Nabi Yacquub, Eebe ayaan ku dhaareena waxaad ku sugantahay baadi (jacayl) cad.

Kadib safarkii ayaa yimid, waanay ku tuureen qamiiskii wajigii aabahood, aragtidiina way usoo laabatay. Nabi Yacquub markaasuu dhahay miyaanay idinku odhan waxaan ka ogahay xagga Eebe waxaydaan ogayn.

Waxay dhaheen aaboow noo danbi dhaaf warso Eebe, waan gafsanayne. Nabi yacquub waa uballan qaaday inuu udanbi dhaaf warsado ubadkiisii.

Kadibna waxay u safreen dhamaantood dhulka Masar, oo usujuudeen Nabi Yuusuf markaasuu Nabi Yuusu ku dhahy aabihii, Aaboow waa taa fasirkii riyadii, Eebahay waxa uu ka dhigay run.

Nabi Yuusuf iyo ehelkiisii waxay ku noolaayeen nolol barwaaqo ah dhulka Masar.

Qisada Nabi Yuusuf waxa weeye qisooyinka ugu macaan ee quraanka kariimka ahi inooga warramay. Nabi Yacquub iyo aabihii Isxaaq waxay ku aasanyihiin dhulka Falastiin sidoo kale Nabi Yuusuf waxa uu ku geeriyooday Masar laakiin waxa la dhahaa waxa loo qaaday maydkiisii dhulka Falastiin.

Fadliga quraanka kariim

FADLIGA QUR'AANKA

قال الله تعالى: ﴿ إِنَّ هَـٰذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا ﴿٩﴾

Qur’aankani wuxuu ku Hanuunin Dadka Arrinta u Toosan ugana Bishaarayn kuwa fala Wanaag inay Mudan yihiin  Ajiri wayn .

وقال سبحانه : ﴿ وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ ۙ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا ﴿٨٢﴾

Waxaanu soo dajinaynaa Qur’aanka  Isagoo caafimaad iyo Naxariis u ah Mu’miniinta, Dalimiintana uma  siyaadiyo Waxaan Khasaare ahayn.

وقال سبحانه : ﴿ إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَّن تَبُورَ ﴿٢٩﴾

Kuwa Akhriya  Kitaabka  Alle oo salaadda ooga oo wax ka nafaqeeya (ka bixiya) waxaan ku arsaaqnay qaarsoodi iyo caddaanba waxay rajayn tijaaro (ganacsi) aan baaraynin.

عن أبي أمامة رضي الله عنه قال‏:‏ سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول‏:‏ ‏"‏ اقرءوا القرآن فإنه يأتي يوم القيامة شفيعًا لأصحابه‏"‏ ‏(‏‏(‏رواه مسلم‏)‏‏)‏‏.

Abii umaamah (A.K.R) wuxuu yiri: Waxaan maqlay Rasuulkii Alle (S.C.W.) oo leh: Darsa Quraanka (si joogta ah), maxaa yeelay wuxuu u ahaan doonaa shafeece iyo garab akhristayaashiisa Maalinta Qiyaamaha. (Muslim)

وعن النواس بن سمعان رضي الله عنه قال‏:‏ سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول‏:‏ ‏"‏يؤتى يوم القيامة بالقرآن وأهله الذين كانو يعملون به في الدنيا تقدمه سورة البقرة وآل عمران تحاجان عن صاحبهما ‏"‏ ‏(‏‏(‏رواه مسلم‏)‏‏)‏‏.‏

Nawwaas bin Samcaan (A.K.R) wuxuu yiri: Waxaan maqlay Nebiga (S.C.W.) oo leh: Maalinta Qiyaamaha Qur’aanka sidoo kale waa lala keeni doonaa kii ku camal falay adduunyadan. Hortiisa isaga,  oo Suuradaha Al-Baqrah iyo Aal-Cimraan baa hogaamin doona iyagoo u doodaaya dadkii akhrisan jirey suuradahan adduunkii. (Muslim)

وعن عثمان بن عفان رضي الله عنه قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ‏:‏ ‏"‏خيركم من تعلم القرآن وعلمه‏"‏ ‏(‏‏(‏رواه البخاري‏)‏‏)‏‏.‏

Cuthmaan ibn Caffaan (A.K.R) wuxuu yiri: Nebigu (S.C.W.) Wuxuu yiri: Waxaa idiinku khayr badan kuwiinna bartay Qur’aanka oo barana dadka kale. (Bukhaari).

وعن عائشة رضي الله عنها قالت‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ‏:‏ ‏"‏الذي يقرأ القرآن وهو ماهر به مع السفرة الكرام البررة، والذي يقرأ القرآن ويتتعتع فيه وهو عليه شاق له أجران‏"‏ ‏(‏‏(‏متفق عليه‏)‏‏)‏‏.‏

Caa’isha (A.K.R) waxay tiri: Nebigu (S.C.W.) wuxuu yiri: Qofkii akhriya Qur’aanka oo u akhriya si fiican wuxuu la meel joogaa malaa’igta wax qorta oo sharafta leh oo baarriyiinta ah, qofka ku akhriya Qur’aanka si jejebin ah oo uu dhibta ku yahay wuxuu yeelan doonaa laba ajar. (Bukhaari iyo Muslim)

وعن أبي موسى الأشعري رضي الله عنه‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ‏:‏ ‏"‏مثل المؤمن الذي يقرأ القرآن مثل الأترجة‏:‏ ريحها طيب، وطعمها طيب، ومثل المؤمن الذي لا يقرأ القرآن كمثل التمرة‏:‏ لا ريح لها وطعمها حلو، ومثل المنافق الذي يقرأ القرآن كمثل الريحانة‏:‏ ريحها طيب وطعمها مر، ومثل المنافق الذي لايقرأ القرآن كمثل الحنظلة‏:‏ ليس له ريح وطعمها مر‏"‏ ‏(‏‏(‏متفق عليه‏)‏‏)‏‏.‏

Abuu Muusaa Al-Ash-Cari (R.C.) wuxuu yiri: Nebigu (S.C.W.) wuxuu yiri: Tusaalaha mu’minka darsaa Qur’aanka waa sida liinta ah udguunka iyo macaankla, tusaalaha mu’minka aan akhriyin Qur’aanka waa sida timirta engagan aan iyadu ur lahayn ha yeeshee macaan, tusaalaha munaafiqa akhriya Qur’aanka wuxuu la mid yahay reexaanta udgoon haddana qaraarka ah, munaafaqa aan akhriyin Qur’aanka wuxuu la mid yahay sibirta aan urta lahayn qaraarkana ah dhadhan ahaan. (Bukhaari iyo Muslim)

Ramadaan waa bishii khayrka 

iyo samirka,waa bil la furo dhammaan albaabada jannada lana xiro dhammaan albaabada naarta, labada sheekh saxiixooda waxaa ku xusan,xadiis uu soo weriyay abu Hureyra Allaha ka raalli noqdee,kaasoo sheegaya in nebi Muxammad sallallaahu caleyhi wasallama uu yiri:hadduu ramadaan yimaado waxaa la furaya albaabada jannada, waxaana la xiraya albaabada naarta,shayaadiintuna waa la xirxiri,Ilaahay wuxuu bishan ramadaan uu laballaaba ajarka iyo xasanaatka,labada sheekh saxiixooda waxaa kaloo ku xusan,xadiis uu soo weriyay abu Hureyra Allaha ka raalli noqdee,kaasoo sheegaya in nebiga sallallaahu caleyhi wasallama uu yiri:qofkii sooma ramadaanka isagoo ay ka tahay rumayn uu Ilaahay rumeynayo iyo ajar doonis waxaa loo dhaafa wixii denbi ahaa ee uu horay u galay.

 

Soonku ma’ahan oo keliya in laga soomo cunto,cabbid,galmo inta la sooman yahay iyo hadallada xunxun ku dhawaaqiisa,sida xanta,beenta iyo isku dirka,xataa qofkii ku soo gardarraysta ama afkiisa wax xun kaaga yiraahdo,waa in aad ku tiraahda waan soomanahay, macnaha ma karo in aan ku caayo ama in aan kula dagaallamo soonka daraadii,labada sheekh saxiixooda waxaa ku xusan,xadiis uu soo weriyay abu Hureyra Allaha ka raalli noqdee,kaasoo sheegaya in nebiga sallallaahu caleyhi wasallama uu yiri: haddii uu qofku sooman yahay, yuusan hadal xun ku hadlin,haddii la caayo ama lala dagaallamo ha yiraahdo waan soomanahay,waan soomanahay,labada sheekh saxiixooda waxaa ku xusan,xadiis uu soo weriyay Sahal bin Sacad Al-Saacidi Allaha ka raalli noqdee, kaasoo sheegaya in nebiga sallallaahu caleyhi wasallama uu yiri:jannadu waxay leedahay sideed albaab,waxaana albaabadaasi ka mid ah albaab la yiraahdo Al-Rayyaan,waxaana galaya oo keliya dadka Allah dartii u sooma.

 

Waxaa dhici karta in qaar naga mid ah aysanba kala furin kow iyo toban (11) bilood kitaabka qur’aanka oo xataa aysanba isku dayin in ay hal jus ka akhriyaan,Allah baana arrintaasi ka magangalnaye,sidaas daraadeed bishan oo ah bishii qur’aanka waa in uu qofku ka faa’idaysto oo uu akhriyo qur’aanka,dabadeedna uu ku caadaysto akhriskiisa kuna camal falo, cajaladaha (cassettes) iyo CDyada heesaha ugu duubana uu ku beddalo qur’aanka iyo axaadiista nebiga sallallaahu caleyhi wasallama,nebigeenuna wuxuu habeen kasta bisha ramadaanka uu la kulmi jiray Jibriil caleyhissalaam,wuxuuna ka baran jiray qur’aanka, asxaabta nebigeenana iyo taabiciintuba waxay bisha ramadaan kordhin jireen qur’aan akhriska,innaguna sidaasoo kale ayaa nalaga doonaya,waana in aan bisha ramadaan mashquul ku noqono qur’aan akhris iyo samayn waxyaabaha khayrka ah.

 

Waxaa nasiib xumo ah in dadka qaarkii ay ramadaanka ku soo dhoweynayaan daawasho aflaam iyo musalsal tvga ah oo wada xaaraan ah,kuwona waxay ku soo dhoweynayaan cayaar iyo sheekooyin maala yacni ah iyo iyagoo nafta isaga qaadaya wax aan sunnaha rasuulka sallallaahu caleyhi wasallama ka mid ahayn,waxaa iyana la arkaya in dadka qaarkii marka la gaaro bisha ramadaanka ay dhinac iska dhigayaan wax kasta oo howl ah,waxayna waqtiga ku luminayaan hurdo badan iyo cayaar badan,waxaa kuwaasi ka daran kuwo qaarkood oo bisha ramadaan oo keliya tukanaaya,marka la afurona oo soonkii laga baxo ay laallaabayaan salaadda,kuwo qaarkoodna waxay isku wadayaan xaaraantii ay ku jireen iyo soonkooda,sida cabbidda khamriga ama sigaarka ama qaadka ama separateka ama cayaaridda khammaarka iyo wax la mid ah,waxaa ka sii daran kuwo inta ay soomaan bisha oo dhan haddana maalmaha cidda ku afura waxyaabo munkar ah,iyadoo uu shaydaanku u diyaarinayo heeso,cayaaro oo niman iyo naago isla cayaaraya ama daawasho naago qaawan oo heesaya ama cayaaraya.

 

Allahayow,adduunka iyo aakhiraba wanaag nagu siia,cadaabta naartana naga fogeey……………….Aamiin

 

Turkey: Africa's friend, compatriot and partner

Turkey looks forward to working more closely with our African friends and allies in a range of areas.

Over the next days, Turkey's political and business leaders will embark on a historic visit to Uganda, Kenya and Somalia. We will seek to promote closer cooperation with our regional allies, develop solutions to shared challenges and explore mutually beneficial opportunities.

Many people in the world associate the African continent with extreme poverty, violent conflict and a general state of hopelessness. The people of Turkey have a different view. We believe that Africa deserves better.

Somalia drought: Tens of thousands in need of food

Africa has three core advantages

First, the continent has a young and vibrant population at a time when Europe and other parts of the world are rapidly ageing. If the world cooperates with local and national governments in the region, we can create avenues for young people to make a positive impact on their communities. African women, likewise, have the potential to become more active players in economic and social life.

Moreover, Africa is a continent blessed with vast natural resources. Uganda and Kenya, among others, have not only large oil reserves but also plenty of fertile land and regular rainfall.

To be clear, the rest of Africa is no different, even though years of colonial rule and exploitation stripped local communities of what rightfully belongs to them. If the world stops acting out of greed and focuses on helping the African people to help themselves, the continent could become an economic powerhouse.

Finally, the people of Africa have an entrepreneurial spirit that could potentially turn the continent around. Despite decades of exploitation and various challenges, the continent has always found a way to survive through innovation. As Africa assumes a more prominent role in the international arena, this spirit of entrepreneurialism will help to build a safer future for the next generation.

Turkey's efforts

Since 2002, the government of Turkey has been working hard to help African nations to discover their potential and take steps in the right direction.

In an effort to reinvigorate our long-neglected ties with the continent, Turkey in 2005 launched an African initiative to cooperate more closely with our friends and allies in the region.

Over the next years, we proceeded to hold two Turkey-Africa partnership summits in Istanbul, Turkey and Malabo, Equatorial Guinea. The events were not only our way of thanking the people of Africa for their warm welcome but also reiterating our commitment to a long-term partnership. Indeed, the summits marked a turning point in Turkey's relations with Africa.

[Suxufi gabdoon iyo sawirka uu ka qaatay hargeysa]

Weriya gaboon ,1967 muxuu kal a kulmay waadiganse liite leexada ku sidato iyo nin agoon ku xaday qallin.

Hargeya(jam)akhristayaasha intiina la socotay waxaanu cadadka jamhuuriya ee shalay ku baahinay waraysigii aanu la yeelanay Weriya Cabdi Xaaji Gabdoon oo ah weriya caana oo muddo dheer ka soo shaqeeyay idaacadii radio muqdisho hadaba weriya cabdi xaaji gabdoon oo ka jawaabay suaal ahayd sababta tii ku keliftay inuu sanadkii 1967 idaacada radio muqdisho ka siidaayo labadii heesood ee Waadigan Liite Leexadu ku sidato iyo nin Agoon ku  xaday Qallin ,iyadoo ay tartamayeen Alle ha u naxariistee Cabdirashiid cali sharmaarke iyo Aadan cabdule cismaan (aadan cadde) wuxuu yidhi ‘inaadeer qisada labadaas heesood an idaacada ugu sii daayay  waa qiso dheer waxaanay ahayd qiso dheer waxaanay ahayd layaab leh aniga oo ka shaqeeya radio muqdisho iyo radio hargeysa sida la socota 1967waxa somaliya ka dhacday doorasho oomadaxweyne ayaa la dooranayay dhibaatada jirtay waxay ahayd beel sooomaalida ka mida ayaa waxa lugu sheegay koofiyad dhuub oo ah inay yihiin gaalo raac oo cadwgii oo cadawgii wadanka ayay raaceen ayaana la yidhi waana beesha aan ka dhashay oo degta Galgaduud waxa la gaba gabeeyaba geelii ay lahaayeen oo la odhan jiray indhacade waxaana la  wareegay ciidamada daraawiishta ah waxaan loo gabagebeeyay jufo kale oo ay deris yihiin si looga xaraasho geela arrinta geelaasi guri kasta oo soomaaliya ka mid ahayd way gashay oo xitaa hargeysa way soo gaadhay ilaa odayaal udhashay hargeysa ,burco iyo berbera ay yimaadeen muqdisho iyaagoo jawwano lacaga sida oo ay utageen madaxweynaha markaas wadanka xukumayay ( Aadan cade ) oo ay ku yidhaahden geelaas hala sii daayo marka la sii daayana hadii dad kale geel ka maqanyahay lacagtan geel haluugu iibiyo ,laakiin nasiib daro ninkii madaxweynaha ahaa wuu diidey ,wuxuun ku yidhi geela iyo arintiisa waxa ku shaqo leh wasiirka arimaha gudaha oo ahaa cabdiqaadir maxamed aadan(cabdiqaadir soobe ) cadowtimadaas ayaa markaa beeshaa loo qaaday waxaanay gaadhay meel sare oo aan weligeed la gaadhin waayo waa markii uhoraysay ee gogal ladhigo meesha Burundi oo xaafadda wardhiigle ee muqdisho ka tirsan lagagana hadlo arinta irarism waxaana lagu go,aamiyey in geelaha lacagtiisa la bixiyo beeshaana geeloodii loo sii daaya  arintan waxay socotaba waxa la gaadhay doorashadii sheekadiina waxay gashay siyaasad  beeshiina way kacday markaas anigu waxaan ka shaqaynayay idaacada muqdisho waxaana haystay nin la odhan jiray jaamac  khalaf oo ka shaqayn laanta afka soomaaliga ee bbc da waxaana wasiirka warfaafinta ahaa yuusuf aadan bookax ,heesaha leexo,gufaaco,godoon waxa loo haystaa heeso jacayl oo inta badan waxa laga soo dalaban jiray barnaamijka imaqashii imadadaali oo uu madax ka ahaa Weli xaaji cali oo hada hargeysa jooga hargeysa jooga waxa uu wataa baabuur radio leh oo joogay muqdisho waxa jiray wasiir ka warfaafinta iyo raysal wasaaraha iyadoo  hayso doorashadii la gaadhay waxan madasha baarlamaanka ka soo waramay axmed faarax kaahin oo ka waramay sida doorashada loogu diyaar garoobayo markii uu dhameeyana aniga oo joogay stereo dhexe ayuu igu soo wareejinayay markii doorashadii ka dhex billaban tay baarlamaanka ayaa markii uhoraysay ee uu axmed dhameeyay warkiisiii ee uu igu soo wareejiyay ee aan ka faalooday siday doorashadu usocotay ayaan yidhi dhagaystayaal maxaan idunku madadaaliyaa dabadeetana heestan oo ah “ Inkastoo oo wadaada qabuuraha qaxwe kula wareegto illaahay wuxuu qoray baajin maayee quraanku nin agoon ku xaday qalin qaaxo kama fogaato .sababta aan heestan usoo daayay waxay ahayd maalimihii udambeeyay Aadan Cabdula Cismaan markuu arkay inay doorashadu ku xuntahay  waxa uu  daba geelku ahaada inta uu yidhaah do quraan akhristo waxaanay markan tartamayeen cabdirashiid waxa lugu doonayaa marka hore waxa uu ahaa nin muwaadin ah isla markaana aqoon yahan ah sidaas daraadeed waxa alle waxii kasa ee badalaya Aadan cade anagu waanu doonay naa qaybtaasi markay dhamaatay ee qaybtii labaad la galay ee ay  haddana isku barbardhaceen ee uu igu soo wareejiyay weryihii ayaa hadana yidhi dhagaystayaal maxaad iga sugaysaan dabadeedna waxaan sii daayay heestii ahayd Waadigan si liite leexadu ku side adba la,aan cuskanaye maxaa ludhay naftaada labadii walaale midba maalin ladaye tallogeed ku laashe muxuu ludhay naftaadii.

Shacbigii ayaan qaylyay oo geedaha qoyan goostay waxanay dareemeen  in cabdirashiid soo baxayo dabadeedna waxa lugu celiyay wareegii sedexaad ,waxaana cabdirashiid ka ku helay hal cod oo uu madexweyne ku noqday markii ay cadaatay in cabdirashiid helay ayaa waxaan haddana  saaray heesta ah Aan maalmo hasheeno Maandeeq.

somaliland oo dabaaldagsaya sa

18 may 2016

Jamuuriyada somaliland ayaa u dabaaaldagsaya bari oo  ay bishu tahay 18-5-2016  maalintii calankeeda dib uga soo noqotey  dawlada  somaliya kuwaasi oo isku biirey 1960 lixdankii markii ay Gobonimada ka qaateen dawladihii  engiriiska iyo talyaaniga . ka dib cadaadis farabadan iyo dilal loogeystay shacabka reer somaliland ayaa suura galisay in dib loola soo noqdo xoriyadeedii ay engiriiska ka qaaaday 1960 ka dib dagaal xoogan oo dhexmaray shacabweynihii reer somaliland iyo dawladii gadhwadheenka uu ka ahaa AHN marxuum siyaad bari .

Taariikhda iyo 18 may 1991 

In ka badan 10 sano oo halgan hubaysan oo ay hogaaminayeen xoogagii jabhaddii SNM ka dib, waxay waxgaradka, siyaasiyiinta, aqoonyahanka iyo hormuudka qabaa’ilka iyo bulshada Somaliland ku heshiiyeen 18kii May in ay la soo noqdaan xorriyadii luntay 26kii June 1960.

1960kii waa maalin ku suntan taariikhda somalia. Waa maalin jiilashii hore u ah xusuus, jiilasha danbena dhiirigelin iyo rajo. Waa maalin ay ka badbaaday Somalia inay

ku dhacdo god madow. Waa maalin mudan in dib loo xasuusto taariikhdii madoobayd ee halgankii, rafaadkii, barakacii, iyo baa’bii ku dhacay bulshada Somaliyeed ee kasoo gaadhay gumeystayaashii isbaheystay. Waa maalin mudan in la xasuusto kumanyaalkii halyey ee u duurgalay inay dulliga ka dulqaadaan shacabkooda. Waa maalin mudan in loo duceeyo intii ku geeriyootay halgankii dheeraa ee dalka loo soo maray. 1960waa maalin mudan in laga farxiyo agoontii iyo dumarkii ay ka tageen halgamayaashaasi. Ma soo koobi karno qiimaha ay maalintani ugu fadhido qarankan, iyo muhiimada ay leedahay.

Somaliland waxay leedahay laba taariikhood. Taariikhdii ka horeysay 1991kii dibna ugu noqonaysa ilaa wakhtigii xornimada laga qaatay gumaystihii Ingiriiska 26kii Juun 1960. Taariikhda labaad ee Somaliland ayaa ah tan hadda socota kana soo bilaabaysa wakhtigii dib loola soo noqday xorriyadii luntay 1960kii.

Wakhti badan ku lumin inaynu ka sheekayno duruufihii hore iyo wixii ka horeeyay 1991kii, balse waxaynu is dultaagi doonaa xaaladihii kala duwanaa ee ay Somali soo martay tan iyo 1991kii.

Somaliland waxa lagaga dhawaaqay magaalo madaxda gobolka Togdheer ee Burco 18kii May 1991kii. Waxa Burco iskugu yimi oo go’aankanna wada qaatay dhamaan beelaha Somaliland oo ay ku jiraan kuwii aan ka qayb qaadan halgankii dib loogu soo xoreeyay Somaliland. Shirweynahan Somaliland lagu guddoonsaday wuxuu sidoo kale noqday kii ay beelaha Somaliland si rasmi u iskugu saamaxeen isla markaana iskula qaateen in loo wada midoobo sidii Somaliland looga midha dhalin lahaa. SHirkan waxa hormood u ahaa oo hagayay xubnihii Jabhaddii SNM, iyo golihii guurtida. Waxa iyaguna lagu casuumay oo door muhiim ah ku lahaa madaxdhaqameedkii beelaha darafyada ee Somaliland, iyo siyaasiyiinytii aan SNMta ku jirin.

Ilaahay naxariistii Janno haka waraabiyee waxa wakhtigaa ahaa gudoomiyihii SNM marxuum Cabdiraxmaan Axmed Cali, waxaana ku xigeen u ahaa Xassan Ciise Jaamac oo isagu haatan nool. Waxaynu wax ka soo qaadan doonaa khubdadii ay shirkaa ka jeediyeen Marxuum Cabdiraxmaan Axmed Cali iyo Ilaahay ha u naxariistee marxuum Ibrahim Maygaag Samatar oo wakhtigaa ahaa guddoomiyihii golaha dhexe ee SNM.

Barnaamijkan oo noqon mid taxane ah oo aanu kaga qayb galayno xuska 18ka May waxa uu si taaxane ah ugu soo bixi doonaa wargeyska FOORE. Waxaynu barnaamijkan kaga sheekayn doonaa marxaladihii kala duwanaa ee dhinacyada nabadgelyada, dibuheshiisiinta, dimuqraadiyadda iyo doorashooyinka iyo dhinacyada horumarka ee ay Somaliland soo martay. Waxaynu sidoo ku soo qaadan doonaa hadaladii dhaxalgalka ahaa ee haldoorka Somaliland qaar ka mid ah.

The oldest known person in the world has died in New York aged 116.

                      The oldest known person in the world has died in New York aged 116.

Born on an Alabama farm in July 1899, Susannah Mushatt Jones was also the last living American born in the 19th Century.

She lived in three centuries, through two world wars and 20 US presidencies.

An Italian woman, Emma Morano, now takes on the title of oldest person in the world, and is thought to be the last living person to have been born in the 1890s.

Ms Jones was one of 11 children. Her grandparents were slaves, her parents crop pickers.

She attended a special school for young black girls and graduated from high school in 1922.

She moved to New York to work as a nanny, where she helped to start a scholarship fund for young African-American women.

Ms Jones remained active until the end of her life, serving as a member of the tenant patrol of her nursing home until she was 106.

Secret to longevity

As one of the last few remaining human links with the 19th Century, Ms Jones has lived through more history than anyone else in the world.

The year of her birth, 1899, for example, marked the kind of historical event most people only know from history books:

• The start of the Second Boer War in South Africa
• The beginning of the war between the US and the Philippines
• The invention of aspirin

She was also born before the death of Queen Victoria in Britain, before Marconi sent the first ever wireless transmission, and before the Wright Brothers flew the first aircraft.